آیین‌نامه چتر ایمنی رفاه اجتماعی

وزارت رفاه و تأمین اجتماعی
هیأت‌وزیران در جلسه مورخ 1384.3.22 بنا به پیشنهاد شماره 100.8231 مورخ
1383.11.17وزارت رفاه و تأمین اجتماعی و به استناد بند “هـ”ماده (16) قانون ساختار
نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی ـمصوب 1383ـ آیین‌نامه چتر ایمنی رفاه اجتماعی را
به شرح زیر تصویب نمود:
آیین‌نامه چتر ایمنی رفاه اجتماعی
ماده 1ـ در این آیین‌نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط بکار می‌روند:
الف ـ چتر ایمنی رفاه اجتماعی‌:
مجموعه‌ای از سیاستها و اقدامات جبرانی‌، پیشگیرانه و ارتقایی است که برای کنترل و
کاهش فقر وپایداری جامعه سالم انجام می‌شود.
ب ـ گروههای آسیب پذیر:
افرادی از جامعه که در معرض مخاطرات اجتماعی هستند و به ساماندهی و بازپروری نیاز
دارند.
پ ـ فقر شدید:
وضعیتی است که در آن اگر تمامی درآمد خانوار صرف تهیه غذا شود سرپرست خانوار قادر
به تأمین‌(2000) کیلو کالری روزانه برای هر فرد بر مبنای سبد مطلوب غذایی نباشد.
ت ـ فقر مطلق‌:
وضعیتی است که در آن خانوار به لحاظ درآمدی قادر به تأمین حداقل نیازهای اساسی
خوراکی وغیرخوراکی ( مسکن‌، پوشاک‌، درمان و آموزش‌) خود نباشد.
ث ـ جامعه سالم‌:
جامعه‌ای است که افراد آن با حداقل احتمال با مخاطرات روبرو هستند.
ج ـ مدیریت مخاطرات‌:
استفاده از سازوکارهای مناسب جهت پیشگیری و جبران خسارات ناشی از رویدادهای
نامطلوب‌اجتماعی‌، اقتصادی که منجر به کاهش سطح زندگی افراد می‌شود.
چ ـ وزارت رفاه‌:
وزارت رفاه و تأمین اجتماعی‌.
ماده 2- جمعیت هدف تحت پوشش این آیین‌نامه به سه گروه درآمدی زیر طبقه‌بندی
می‌شوند:
گروه اول ـ جمعیت زیر خط فقر شدید.
گروه دوم ـ جمعیت مابین خط فقر شدید و خط فقر مطلق‌.
گروه سوم ـ جمعیت بالاتر از خط فقر مطلق (جامعه سالم‌).
تبصره 1 – برای گروههای اول و دوم اقدامات جبرانی و برای گروه سوم اقدامات ارتقایی
و پیشگیرانه‌انجام می‌گیرد .
تبصره 2ـ برای کاهش مخاطرات و تأمین پوشش کامل گروههای آسیب‌پذیر یک محدوده ده
درصدی‌درآمدی بالاتر از خط فقر مطلق به جمعیت گروه دوم اضافه می‌شود.
تبصره 3ـ مرجع تعیین سبد مطلوب غذایی و تدوین و بهبود الگوی نگهداری‌، وزارت
بهداشت‌، درمان وآموزش پزشکی است که با رعایت ماده (84) قانون برنامه چهارم توسعه
اقتصادی‌، اجتماعی و فرهنگیجمهوری اسلامی ایران‌ – مصوب‌ 1383- اقدام خواهد نمود.
وزارت رفاه مکلف است بر مبنای سبد یاد شده‌، معادل درآمدی خط فقر شدید خانوار را
سالانه محاسبه واعلام نماید.
تبصره 4ـ وزارت رفاه موظف است در نیمه اول هر سال معادل درآمدی خط فقر مطلق را با
استفاده ازآمارهای مرکز آمار ایران و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران محاسبه و پس
از تأیید شورای‌عالی رفاه وتأمین اجتماعی اعلام نماید و مبنای اجرای این آیین‌نامه
قرار دهد.
تبصره 5 ـ اقدامات ارتقایی و پیشگیرانه برای جمعیت گروه سوم‌، موضوع تبصره (1) این
ماده بنا به‌پیشنهاد وزارت رفاه به تصویب شورای‌عالی رفاه و تأمین اجتماعی می‌رسد.
ماده 3- خانوارهای دارای فقر شدید به صورت کامل تحت پوشش چتر ایمنی رفاه اجتماعی
قرارمی‌گیرند و اولویت ارایه خدمات به خانوارهای دارای فقر مطلق به ترتیب زیر
خواهد بود:
الف ـ کودکان بی سرپرست‌.
ب ـ زنان سرپرست خانوار و خود سرپرست‌.
پ ـ سالمندان‌.
ت ـ معلولان‌.
ث ـ سایرین (بیکاران‌، معتادان‌، بیماران مزمن جسمی و روانی و …).
تبصره ـ تعیین ضوابط تشخیص مصادیق گروه‌های هدف از نظر آسیب‌پذیری و اولویت ارایه
خدمات برعهده وزارت رفاه است‌.
ماده 4- اقدامات و برنامه‌های حمایتی موضوع این آیین‌نامه عبارتند از امنیت
تغذیه‌، بهداشت و درمان‌پایه‌، اشتغال مولد، توانمندسازی‌، ارتقای آگاهی عمومی‌،
مسکن و مدیریت مخاطرات‌.
تبصره ـ میزان و نوع خدمات مورد نیاز، توسط وزارت رفاه با رعایت قوانین و مقررات
حمایتی موجود باهمکاری نهادها و دستگاههای اجرایی ذی‌ربط ظرف مدت یک ماه از تاریخ
تصویب این آیین‌نامه‌، تدوین وپس از تصویب شورای‌عالی رفاه و تأمین اجتماعی به
عنوان اولویتهای اجرایی‌، به نهادها و دستگاههای‌ذی‌ربط ابلاغ می‌گردد.
نهادها و دستگاههای اجرایی ذی‌ربط در چارچوب اعتبارات سالانه مرتبط خود و اعتبارات
اختصاص‌یافته از سوی وزارت رفاه مکلفند مطابق اولویتهای ابلاغ شده برنامه‌های
عملیاتی و تخصیص منابع خود راتنظیم و اجرا نمایند.
ماده 5- وزارت رفاه موظف است در اجرای بند “م‌” ماده (16) قانون ساختار نظام جامع
رفاه و تأمین‌اجتماعی ـ مصوب 1383ـ با همکاری کمیته امداد امام خمینی‌،
وزارتخانه‌های بهداشت‌، درمان و آموزش‌پزشکی‌، آموزش و پرورش و کشور و نهادهای
مردمی از جمله شوراهای اسلامی شهر و روستا، معتمدان‌محلی و خیران نسبت به شناسایی
واجدان شرایط برخورداری از حمایت‌های موضوع این آیین‌نامه اقدام‌نماید.
تبصره ـ کلیه دستگاهها و نهادهای همکار در امر شناسایی موظفند اطلاعات خانوارهای
تحت پوشش یاشناسایی شده خود را با کد ملی آنها در اختیار استانداریها قرار دهند.
استانداریها به نمایندگی از وزارت رفاه موظفند مطابق دستورالعمل ارایه شده توسط آن
وزارتخانه ضمن‌برپایی اطلاعات نسبت به پایش اطلا عات و ارسال آن به وزارت یاد شده
اقدام نمایند.
ماده 6- در اجرای بند “الف‌” ماده (15)قانون ساختار نظام جامع تأمین اجتماعی‌،
هماهنگی بین‌دستگاههای ذی‌ربط بر عهده شورای‌عالی رفاه و تأمین اجتماعی خواهد بود.
شورای یاد شده سازوکار مناسب برای اجرای این آیین‌نامه را تعیین و با رعایت قوانین
و مقررات اجرامی‌نماید.
تبصره ـ هماهنگی و نظارت بر اجرای این آیین‌نامه در استانها برعهده استاندار و
نماینده وزارت رفاه وتأمین اجتماعی‌باشد.
ماده 7- دستگاههای ذی‌ربط موظفند با رعایت اصول و سیاستهای اجرایی موضوع ماده (9)
قانون‌ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی نسبت به تدوین برنامه‌های عملیاتی
مرتبط با چتر ایمنی رفاه‌اجتماعی ظرف (45) روز از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه به
شرح زیر اقدام و پس از تصویب شورای‌عالی رفاه وتأمین اجتماعی نسبت به اجرای آن
اقدام نمایند:
الف ـ وزارت کار و امور اجتماعی موظف است به منظور توانمندسازی افراد موضوع این
آیین‌نامه‌آموزش‌های مهارتی خاصی را طراحی نماید.
ب ـ وزارت مسکن و شهرسازی موظف است نسبت به تأمین حداقل سرپناه برای خانوارهای
موضوع این‌آیین‌نامه و سازوکارهای برخورداری از آن با رعایت بند”د” ماده (30)
قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی‌،اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ـ مصوب
1383ـ اقدام نماید.
پ ـ وزارت رفاه موظف است ضمن برپایی سازوکارهای مناسب جهت برخورداری گروههای
آسیب‌پذیراز خدمات درمانی پایه‌، نسبت به تدوین طرح ساماندهی و بازپروری گروههای
آسیب‌پذیر و برنامه‌هایآموزشی اقدام نماید.
ماده 8- وزارت رفاه براساس تبصره (1) ماده (11) قانون ساختار نظام جامع رفاه و
تأمین اجتماعی‌،ضمن راهبری منابع اختصاص یافته به برنامه‌های چتر ایمنی رفاه
اجتماعی‌، موظف است گزارش نظارتی‌اقدامات انجام گرفته دستگاههای ذی‌ربط درخصوص
اجرای برنامه‌های یاد شده مذکور را هر شش ماه یک‌باربه هیأت دولت ارایه نماید.
ماده 9- کلیه دستگاههای اجرایی که از منابع موضوع ماده (7) قانون ساختار نظام جامع
رفاه و تأمین‌اجتماعی اعتباری را در اختیار دارند موظف هستند در مصرف اعتبار
یادشده اولویت را به حمایت ازبرنامه‌ها و اقدامات موضوع ماده (4) این آیین‌نامه
اختصاص دهند.
تبصره ـ سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور موظف است در لوایح بودجه سالانه
مابه‌التفاوت اعتبارمورد نیاز برای اجرای این آیین‌نامه و اعتبار مندرج در ماده
(7) قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمین‌اجتماعی را پیش بینی نماید .
ماده 10-این آیین‌نامه در سال 1384 در سه استان کشور با تشخیص وزارت رفاه اجرا
خواهد شد.
ماده 11- آن دسته از دستگاههای اجرایی که بر اساس قانون ساختار نظام جامع رفاه و
تأمین اجتماعی‌برای آنها وظایفی پیش بینی شده است موظفند وظایف مرتبط با این
آیین‌نامه را با اولویت انجام دهند.

محمدرضا عارف – معاون اول رییس جمهور