فرهنگ هر کشور، مبتنی بر ارزش‌های مادی و معنوی آن کشور است. صنایع‌دستی و هنرهای سنتی به‌عنوان بخشی از ارزش‌های والای فرهنگی، هنری، بخشی از میراث معنوی کشور محسوب می‌شوند. صنایع دستی که حاصل دست‌ورزی هنرمندان و فعالان این عرصه مهم است، علاوه بر ایجاد بستری برای تامین معاش و تحصیل سود، بستری برای تثبیت و ارتقاء میراث فرهنگی کشور است.
البته با توجه به ساختار غیراقتصادی- تجاری صنایع دستی در کشور ما که بیشترین درآمد آن حاصل از فروش نفت است، شاغلان حرف و صنایع دستی از وضعیت اقتصادی مطلوبی برخوردار نیستند. به‌همین منظور اصلاحاتی در قوانین و مقررات مالی و مالیاتی این صنف به‌عمل آمده است. یکی از این قوانین، قانون مالیات مستقیم و غیرمستقیم است که در آن با لحاظ نمودن برخی شرایط، معافیت مالیاتی برای مشاغل مرتبط با صنایع دستی در نظر گرفته شده است.
این معافیت، علاوه بر داشتن مجوز فعالیت از سازمان‌های مربوطه، مشروط به تکمیل دقیق اظهارنامه مالیاتی صنایع دستی توسط مشمولین این قانون و ارسال آن به سازمان امور مالیاتی و دریافت تائیدیه است. در ادامه موضوع اظهارنامه مالیاتی صنایع دستی را بررسی می‌کنیم. با ما همراه باشید.
مودیان مالیاتی
مودیان مالیاتی افرادی هستند که موظفند نسبت به پرداخت سود حاصله از درآمدهای تجاری، فعالیت‌های اقتصادی، حرف و مشاغل و دارائی‌ها و مایملک خود، طبق قانون به سازمان‌های امور مالیاتی کشور اقدام کنند. مودی مالیاتی باید نوعی کارنامه مالی از یک‌سال کارکرد خود تهیه کند.
این کارنامه مالی وقتی قرار است به سازمان امور مالیاتی ارائه شود، با نام اظهارنامه مالیاتی شناخته می‌شود. چنانچه مودی نسبت به تکمیل، ارائه و ثبت اظهارنامه مالیاتی خود اقدام نکند، سازمان مربوطه به‌صورت خودکار مالیات را محاسبه و به مودی اعلام می‌نماید. به این روش اصطلاحاً تکلیف مالیاتی علی الراس گفته می‌شود.
تنظیم اظهارنامه مالیاتی
تنظیم اظهارنامه مالیاتی یک پروسه طولانی و شامل ۲۵ مرحله است. اظهارنامه مالیاتی نوعی فرم است که توسط سازمان امور مالیاتی در دسترس مؤدیان قرار می گیرد و موارد زیر باید در جداول مربوطه ثبت شود
- میزان درآمد
- هزینه
- دارایی
- بدهی
- سرمایه
- درآمد مشمول مالیات
- بخشودگی مالیاتی
- اطلاعات فردی و مکانی اشخاص حقیقی و حقوقی طبق فعالیتی که دارند.
در گذشته اظهارنامه‌ها به‌صورت دستی و در فرم‌های کاغذی ثبت می‌شد؛ اما امروزه دیگر نیازی به تکمیل کردن اظهارنامه کاغذی نیست و مؤدیان باید با ورود به سامانه سازمان امور مالیاتی، اظهارنامه خود را به‌صورت الکترونیکی تکمیل کنند.
مطابق قانون همه اشخاص حقیقی و حقوقی که مشمول مالیات هستند، موظف به تکمیل اظهارنامه و پرداخت مالیات هستند. البته این بدین معنی نیست که مشاغل و حرف معاف از مالیات، موظف به تکمیل کردن اظهارنامه مالیاتی و ارائه آن به سازمان امور مالیاتی نیستند. طبق قانون مالیات تمامی مشاغل، حتی مشاغلی که مرتبط با صنایع دستی هستند، باید این اطلاعات را به‌صورت سازمان یافته به سازمان امور مالیاتی تحویل نمایند. از این اطلاعات به‌صورت هدفمند برای برنامه ریزی های اقتصادی در کشور استفاده می‌شود.
قوانین مالیاتی صنایع دستی
یک اصل نانوشته در فرآیند مالیات‌ستانی وجود دارد مبنی بر اینکه افرادی با درآمد و ثروت بیشتر، موظف به پرداخت مالیات قابل توجه‌تری هستند و افرادی با درآمد کمتر و دارایی ناچیز، یا معاف از مالیات‌اند یا راه‌هایی قانونی برای کاهش چشمگیر مالیات آنها وجود دارد. بدیهی است که در مکاتب اقتصادی مختلف، نظرات متفاوتی در این زمینه وجود دارد که موضوع بحث ما نیست. بحث ما مربوط به الزام تکمیل اظهارنامه مالیاتی صنایع دستی منطبق با قوانین مرتبط با این بستر فعالیت اقتصادی و روندهای انجام این‌کار است.
قانون مالیاتی صنایع دستی
در ماده ۱۴۲ قانون مالیات‌ها، مشاغل مرتبط با صنایع‌دستی از معافیت صد درصدی پرداخت مالیات برخوردارند. ماده ۱۴۲ قانون مالیات‌های مستقیم می‌گوید: درآمد کارگاه‌های فرش دستباف و صنایع‌دستی و شرکت‌های تعاونی و اتحادیه‌های تولیدی مربوطه از پرداخت مالیات معاف است.
صنایع دستی را در قوانین این‌گونه تعریف کرده اند: «صنایع‌دستی به مجموعه‌ای از «هنر – صنعت‌ها» اطلاق می‌شود که در اغلب موارد با استفاده از مواد اولیه بومی و انجام قسمتی از مراحل اساسی تولید به کمک دست و ابزار دستی، موجب تهیه و ساخت محصولاتی می‌شود که در هر واحد آن ذوق هنری و خلاقیت فکری صنعتگر سازنده به نحوی تجلی‌یافته و همین عامل وجه تمایز اصلی این‌گونه محصولات از مصنوعات مشابه ماشینی و کارخانه ای است. اما برخورداری از این معافیت مالیاتی الزاماتی دارد که اگر در این حرفه شاغل هستید، باید از آن مطلع باشید.
شرایط شمول معافیت مالیاتی
بر اساس ماده ۱۴۲ قانون مالیات‌های مستقیم، این معافیت شامل مالیات بر درآمد حاصل از فروش محصولات صنایع دستی، مالیات بر ارزش افزوده و مالیات بر اجاره املاک تجاری مرتبط با فعالیت‌های صنایع دستی می‌شود. درآمد کارگاه‌های فرش دستباف و صنایع دستی وشرکت‌های تعاونی و اتحادیه‌های تولیدی مربوطه، به شرط انجام تکالیف مالیاتی با نرخ صفر محاسبه می‌شود. برای انجام این تکالیف مالیاتی صاحب حرفه در صنایع دستی لازم است در موعد مقرر اظهارنامه مالیاتی صنایع دستی خود را تکمیل و در اختیار اداره امور مالیاتی قرار‌دهد. این‌کار شامل گام‌هائی است که عبارتند از:
- ثبت‌نام در سامانه جامع تجارت
- دریافت کد شناسه اختصاصی از سازمان امور مالیاتی برای محصولات صنایع دستی
- ثبت عناوین محصولات تولیدی در سامانه جامع تجارت
- ذکر عنوان هنرمند در فرم‌های تکمیلی
- تکمیل اظهارنامه مالیاتی صنایع دستی
- تحویل فرم تکمیل شده اظهارنامه مالیاتی صنایع دستی به اداره امور مالیاتی در موعد مقرر
لذا لازم است شخص در گام اول برای دریافت مجوز از وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و ثبت نام در سامانه جامع تجارت اقدام کند. هنرمندان صنایع‌دستی که اظهارنامه را تکمیل می‌کنند، چنانچه سالانه کمتر از ۵ میلیارد ریال درآمد داشته باشند، مشمول مالیات می‌شوند. شرط برخورداری از معافیت مالیاتی برای هنرمندان و صنعتگران صنایع‌دستی، تسلیم اظهارنامه مالیاتی در مهلت مقرر است.
وضعیت مالیات صادرات صنایع دستی
در ادوار اخیر، به‌منظور حمایت از صادرکنندگان صنایع دستی و افزایش انگیزه آنها برای صادرات محصولات با تصویب مجلس شورای اسلامی، صادرات صنایع دستی معاف از مالیات شد. البته صادرکنندگان صنایع دستی باید برخی موضوعات را مدنظر قرار دهند:
الف: معافیت مالیاتی صادرات صنایع دستی فقط شامل صادرات صنایع دستی می‌شود. صادرات سایر کالاها و خدمات همچنان مشمول مالیات بر ارزش افزوده است.
ب: صادرکنندگان باید مدارک و مستندات لازم برای اثبات صادرات محصولات خود را به سازمان امور مالیاتی ارائه دهند. این مدارک شامل فاکتور فروش، گواهی صادرات و سایر مدارک مربوطه است.
آنچه در مقاله اظهارنامه مالیاتی صنایع دستی آموختیم:
بر مبنای قوانین مالیاتی کشور ایران همه افرادی که مشمول پرداخت مالیات هستند و افراد مشغول به‌کار در حرفه‌های مشمول معافیت مالیاتی، موظفند اطلاعات مرتبط با حرفه خود را که سازمان امور مالیاتی تعیین کرده است، به‌صورت سالانه در اظهارنامه مالیاتی درج نموده و به سازمان مربوطه ارائه نمایند. اشخاصی که در حرفه‌های زیرمجموعه صنایع دستی مشغول کار هستند نیز مشمول همین قانون بوده و موظفند در تاریخ مقرر نسبت به تکمیل و تحویل اظهارنامه مالیاتی خود اقدام نمایند و سپس معافیت مالیاتی آنها ابلاغ خواهد شد.
