از دیرباز به واسطه وصیت نامه، افراد می‌توانستند تقسیم ارث را پس از وفات، سازماندهی کنند. امروزه تنظیم وصیت نامه مشمول قانون بوده و نمی‌تواند مفادی ورای قانون داشته باشد. طبق ماده ۸۴۳ قانون مدنی، همه افراد این حق را دارند تا یک سوم اموال خود را طبق وصیت بین وراث تقسیم کنند. محاسبه اموال و تسلط بر تمام مواد قانون مربوط به وصیت نامه کاری دشوار بوده و به علت تخصصی بودن، این کار معمولا به وکیل حقوقی محول می‌شود. ازاین‌رو وکلای حقوقی متخصص در حوزه وصیت‌نامه، اقدام به تنظیم وصیت نامه رسمی و قانونی می‌کنند تا در هنگام اجرا، تمام مفاد آن قابلیت اجرایی داشته باشد. ما در این مقاله می‌خواهیم شما را با وکیل متخصص برای تنظیم وصیت نامه و وظایف آن آشنا کنیم.
آشنایی با ارکان وصیت نامه رسمی و قانونی
پیش از صحبت در رابطه با وصیت و وکیل مناسب برای تنظیم وصیت نامه، ضروری است که معنی چند کلمه حقوقی در این رابطه را بدانید. این ارکان شامل موارد زیر هستند:
- موصی؛
- موصی له؛
- موصی به؛
- وصی؛
- وصیت.
شاید در ظاهر این کلمه‌ها کمی دشوار به نظر برسند اما تعاریف بسیار ساده‌ای دارند. در ادامه هر کدام از این موارد را توضیح می‌دهیم.
موصی:
موصی کسی است که وصیت را انجام می‌دهد تا پس از فوت، داراییش با شیوه‌ی خاصی به تملیک وارثان در آید یا اموری توسط بازماندگان انجام شود. موصی نمی‌تواند برخلاف قانون وصیت کند و باید نکات حقوقی را در وصیت خود لحاظ کرده باشد.
موصی له:
موصی له کسی است که به واسطه وصیت نامه، منفعتی نصیب او می‌شود. متن وصیت نامه در رابطه با منافع موصی له و حقوق هر یک از وراث نوشته می‌شود.
موصی به:
موصی به اموالی گفته می‌شود که به واسطه‌ی وصیت نامه به وارثان داده می‌شود. موصی به باید با دقت و نسبت مشخصی تعیین شود که هم قابلیت تعریف قانونی داشته باشد و هم با شفافیت بالایی که دارد مانع تفسیر به غیر و بروز دعوی بین وارثان شود؛ بنابراین تقسیم اموال در این بخش هم نیاز به تخصص حقوقی و حسابرسی کافی دارد.
وصی:
وصی کسی است که براساس وصیت نامه، امر یا امور به او محول می‌شود. این فعل می‌تواند جنبه مالی یا غیر مالی داشته باشد. وصی باید دارای شرایط حقوقی و شرعی از قبیل: بالغ، عاقل (سلامت روان)، رشید و دارای اختیار باشد.
وصیت:
وصیت همان توصیه، امر، پیشنهاد، پند و اندرز دنیوی و اخروی بوده که به صورت شرعی در بین مسلمانان مرسوم است تا در زمان حیات خود انجام دهند. در صورتی که این امر توسط موصی به صورت شفاهی انجام شود، به آن وصیت گفته می‌شود. در صورتی که موصی بخواهد وصیت خود را به رشته تحریر درآورد، به آن وصیت نامه گفته می‌شود. امروزه وصیت شفاهی معمولا برای امور معنوی، اخلاقی و از این قبیل امور انجام شده و وصیت نامه برای تقسیم اموال منقول و غیرمنقول دارای ارزش اقتصادی و انجام امور مهم و حیاتی انجام می‌شود. وصیت نامه با راهنمایی و مشاوره تخصصی شخصی انجام می‌شود که به آن وکیل حقوقی تخصصی برای تنظیم وصیت نامه یا تقسیم ارث و میراث گفته می‌شود. در تیتر بعد به تعریف وکیل تنظیم وصیت نامه می‌پردازیم.
وکیل حقوقی برای تنظیم وصیت نامه رسمی و قانونی
همان طور که در تعریف اصطلاحات ضروری وصیت نامه متوجه شده‌اید، رعایت کردن هر کدام از این ارکان برای فعل وصیت قانونی و رسمی، نیاز به رعایت شرایط و قوانینی است. وکیل حقوقی متخصص در زمینه تنظیم وصیت نامه، ابتدا ارکان مربوط به وصیت را شناسایی کرده و سپس قوانین مربوط به هر کدام را برای مراجع تشریح می‌کند. به عنوان مثال وصیت نامه اگر خلاف قانون تنظیم شود یا در آن نقصانی وجود داشته باشد، ممکن است قابلیت اجرایی نداشته باشد. در این صورت وصیت نامه اعتباری نخواهد داشت.
وکیل حقوقی با داشتن تحصیلات، تخصص و تجربه کاری در زمینه تنظیم وصیت نامه می‌تواند این کار را به صورت کامل برای موکل خود انجام دهد یا برای تنظیم آن مشاوره حقوقی ارائه دهد. ما در تیتر بعد، در رابطه با وظایف وکیل حقوقی وصیت نامه، بیشتر توضیح می‌دهیم.
بیشتر بخوانید: نقش وکیل حقوقی در حل اختلافات + راهنمای انتخاب وکیل متخصص
وظایف وکیل حقوقی برای تنظیم وصیت نامه رسمی و قانونی
هر چند که وکیل حقوقی برای تنظیم وصیت نامه می‌تواند در زمینه کلیه امور مربوط به تقسیم ارث و میراث هم فعالیت داشته باشد اما در این قسمت می‌خواهیم صرفا به سرفصل‌های مربوط به وصیت نامه بپردازیم. عناوین وظایف وکیل حقوقی تنظیم وصیت نامه شامل موارد زیر است:
- مشاوره حقوقی وصیت نامه؛
- تنظیم وصیت نامه؛
- تفسیر وصیت نامه؛
- بررسی شرایط وصیت نامه؛
- روش‌های نگهداری از وصیت نامه.
در ادامه هر کدام از این موارد را تشریح می‌کنیم.
مشاوره حقوقی وصیت نامه:
خدمات مشاوره و راهنمایی حقوقی می‌تواند از ابتدایی‌ترین مرحله تا پایان مرحله اجرایی شدن آن توسط وصی و وصی له انجام شود. در مشاوره حقوقی نکات اختصاصی مربوط به شرایط مورث، وارثان، اموال و وصیت نامه به اطلاع مراجع رسانده می‌شود. در پایان هر جلسه مشاوره حقوقی وصیت نامه انتظار می‌رود که آگاهی مراجعان در زمینه مسئله و مشکل مورد نظر بالا رفته و ابهام موضوع برطرف شود. گاهی یک معضل مربوط به وصیت نامه در جلسه مشاوره حقوقی رفع می‌شود و گاهی هم مشکلات حقوقی جدیدی برای وصیت کننده یا وارثان آشکار می‌شود که می‌توانند برای مرتفع کردن آن، راهنمایی دریافت کنند.
تنظیم وصیت نامه:
تنظیم وصیت‌نامه یکی از مهم‌ترین و پیچیده‌ترین اموری است که در این موضوع حقوقی توسط وکیل انجام می‌شود. در این مرحله تنظیم متن وصیت نامه می‌تواند به صورت کامل به وکیل سپرده شود. وکیل برای این کار ابتدا نوع وصیت را تعیین کرده و لیستی از ارکان وصیت فرد تهیه می‌کند. انتظارات و وصیت فرد را به زبان عامیانه دریافت می‌کند. در پایان وصیت فرد را با زبان حقوقی و با توجه به ارکان وصیت ( از جمله: موصی له و موصی به) و با توجه به قانون وصیت، به یک وصیت نامه قانونی و رسمی تبدیل می‌کند. این وصیت نامه را هر وکیل، حقوقدان و قاضی دیگری در هر نقطه از کشور بخواند، معنای مشابهی از آن دریافت خواهد کرد. تمام کلمه‌هایی که در این متن از وصیت نامه تنظیم می‌شوند، دارای بار حقوقی بوده و با هدفی خاص استفاده می‌شوند.
تفسیر وصیت نامه:
گاهی وصیت نامه‌ای از فرد دریافت می‌شود که وارثان نسبت به صحت، اجرایی و قانونی بودن آن شک دارند. در برخی مواقع برای افراد مشخص نیست که این متن توسط یک وکیل نوشته شده یا یک نگارنده تجربی اقدام به نوشتن آن کرده است. حال افرادی که شامل آن وصیت هستند (موصی له) می‌توانند پیش از هر گونه شکایت، آن را به وکیل خود نشان دهند. وکیل با بررسی وصیت نامه می‌تواند بگوید که متن این وصیت نامه دقیقا به چه موارد و در چه حدودی اشاره دارد، آیا با در نظر گرفتن قانون نوشته شده و قابلیت اجرایی دارد یا خیر.
همچنین در صورتی که متن وصیت نامه مشکوک به تقلب یا هرگونه امر خلاف قانون بود، وکیل آن را به موکل خود اعلام می‌کند. موکل می‌تواند با کمک وکیل خود اقدام به تنظیم شکایت کرده و بخش‌هایی از وصیت نامه که دارای تعارضات قانونی هستند را در آن اشاره کند. لازم به ذکر است که اگر آن متن وصیت نامه قبلا توسط یک وکیل متخصص دیگر نوشته شده باشد، تفسیر آن راحتتر و با ابهام کمتری انجام می‌شود.
بررسی شرایط وصیت نامه:
یک وکیل متخصص در زمینه وصیت نامه می‌تواند این موضوع را بررسی کند که آیا فرد وصیت کننده در هنگام تنظیم سند، در سلامت عقلانی و جسمانی کافی به سر می‌برده یا فرد موصی بر اساس مستندات، در لحظه درج اثر انگشت، در وضعیت مناسبی قرار نداشته است. همچنین وکیل این موضوع را در نظر می‌گیرد که آیا برای وصیت نامه از شاهدان معتبر و واجد شرایط استفاده شده است یا خیر؛ در غیر این صورت موکل خود را برای رفع این مشکل راهنمایی می کند.
روش‌های نگهداری از وصیت نامه:
پس از تکمیل وصیت نامه روش‌های ثبت و نگهداری از وصیت نامه مطرح می‌شود. در این مرحله وکیل به وصیت کننده کمک می کند که با روش‌های قانونی بتواند از اجرایی شدن وصیت پس از فوت وی، مطمئن شود. ثبت رسمی وصیت نامه در دفتر اسناد رسمی یکی از مطمئن‌ترین شیوه‌هایی است که افراد می‌توانند برای اعتبار وصیت نامه خود، از آن استفاده کنند. همچنین وکیل خانواده می‌تواند یک نسخه از وصیت نامه را در اختیار خود نگه دارد.
گاهی وصیت نامه در صندوق امانات بانک و گاهی هم به شکل سنتی در خانه نگهداری می‌شوند. نگهداری وصیت در خانه امنیت بالایی نداشته اما در دسترس‌ترین شیوه است. در پایان بهتر است وجود وصیت نامه، محل نگهداری و مفاد متن وصیت نامه به اطلاع موصی له یا وارثان برسد تا پس از فوت موصی منجر به بروز اختلاف نشود.
آنچه که از این مقاله آموختیم:
جهت اطلاع اولیه برای تنظیم وصیت نامه لازم است که ابتدا با مفاهیمی مانند، موصی، موصی به و موصی له آشنا شوید. وکیل حقوقی با داشتن تحصیلات، تخصص و تجربه کاری در زمینه تنظیم وصیت نامه می‌تواند این کار را به صورت کامل برای موکل خود انجام دهد یا برای تنظیم آن مشاوره حقوقی ارائه دهد. مشاوره حقوقی وصیت نامه، تنظیم وصیت نامه و تفسیر آن از جمله اقدامات حرفه‌ای است که وکیل وصیت نامه آن را به صورت قانونی و رسمی انجام می‌دهد.
