لایحه سندی مکتوب است که هر دو طرف می‌توانند آن را به دادگاه ارائه کرده و برای دادگاه تامین دلیل کنند. پس از برگزاری جلسه دادگاه، اطلاعات لازم در اختیار قاضی قرار می‌گیرد اما طرفین دعوا می‌توانند با تنظیم لایحه، دلایل و اسناد بیش‌تری را به دادگاه ارائه کنند تا قاضی به نفع پرنده آن‌ها رای دهد. در ادامه بررسی می‌کنیم که لوایح چیست و چه انواعی دارد. 

مفهوم لایحه 

چه شاکی باشید چه از شما شکایت شده باشد، باید از خودتان دفاع کنید؛ این کار با تنظیم لایحه دفاعیه انجام می‌شود. اگر حضور در جلسه دادگاه الزامی نباشد، می‌توانید با تنظیم لایحه، از خود در دعوا دفاع کنید. با این حال حتی با حضور در دادگاه هم می‌توانید لایحه تنظیم کرده و از حق خود دفاع کنید. تنظیم لایحه دفاعیه ضروری نیست اما معمولا همه افراد در دادرسی آن را ارسال می‌کنند و بخشی از تشریفات به شمار می‌رود.

لایحه یک ابزار قانونی است که می‌تواند تاثیر بسیار زیادی روی رای قاضی داشته باشد. دفاع شفاهی و مطالب موجود در دادخواست ممکن است ناکافی یا حتی اشتباه باشند. با تنظیم لایحه این موارد برطرف شده و تمام اطلاعات و اسناد مورد نیاز به قاضی تحویل داده می‌شوند. حتی اگر در دفاعیه شفاهی خود اشتباه کرده باشید، می‌توانید با لایحه آن را جبران کرده و نظر قاضی را تغییر دهید 

لایحه حقوقی با لایحه‌هایی که در مجلس تنظیم می‌شوند، تفاوت دارد؛ این لایحه برای دفاع در دادگاه و انجام فرایندهای قضایی است اما لایحه‌های مجلس طرح‌های پیشنهادی دولت را شامل می‌شوند و به طور کلی متفاوت هستند.

تفاوت دادخواست با لوایح چیست؟

دادخواست در واقع فرمی است که در مرحله اول برای شروع فرآیند دادرسی پر می‌کنید. دادخواست یک فرم آماده است و تنها لازم است اطلاعات هویتی و مشخصات پرونده و شکایت‌تان را وارد کنید. به همین دلیل پر کردن فرم دادخواست نیاز به تجربه و توانایی خاصی ندارد و هر فردی شخصا می‌تواند آن را انجام دهد.

دادگاه بر اساس فرم دادخواست یا شکواییه است که طرح دعوا را در دستور کار خود قرار می‌دهد. اطلاعاتی که در دادخواست قرار می‌گیرند، خلاصه هستند و شرح جزئیات از طریق لایحه و حضور در جلسه دادرسی انجام می‌شود. 

در لایحه برخلاف دادخواست کاملا به شرح جزئیات و اطلاعات پرداخته می‌شود. تمام مستندات و دلایل طرفین دعوا در لایحه ثبت می‌شوند تا قاضی بتواند از لایحه در کنار دفاعیه‌های شفاهی استفاده کرده و بهترین رای را اخذ کند. 

انواع لایحه

• لایحه کیفری
• لایحه تجدیدنظرخواهی
• لایحه حقوقی
• لایحه دادگاه بدو

لایحه کیفری

لوایح کیفری برای دعاوی کیفری تنظیم می‌شود؛ در این دعاوی یکی از طرفین مرتکب جرم شده است. لایحه کیفری می‌تواند تاثیر بسیار زیادی در روند دادرسی و رای قاضی داشته باشد.

لایحه تجدیدنظرخواهی

پس از صدور رای اولیه دادگاه، متقاضی می‌تواند با تنظیم و ارائه لایحه تجدیدنظرخواهی، به رای دادگاه اعتراض کند. جلسه تجدید نظر معمولا غیر حضوری است؛ به همین دلیل لایحه تجدیدنظر نقش بسیار مهمی در تغییر رای اولیه دارد. متقاضیان ساکن ایران تا ۲۰ روز و ساکنین خارج از کشور تا ۲ ماه پس از ابلاغ رای می‌توانند درخواست تجدیدنظر ثبت کرده و لایحه دفاعیه‌شان را به دادگاه ارائه دهند. 

لایحه حقوقی

لایحه حقوقی شامل تمام لایحه‌هایی است که در دادرسی دعاوی حقوقی ارائه می‌شوند. لوایح زیر مثال‌هایی از لایحه حقوقی هستند:

• لایحه طلاق
• لایحه دعاوی سهم‌الارث
• لایحه وصیت‌نامه
• لایحه حضانت فرزند
• لایحه اثبات مالکیت

لایحه دادگاه بدوی

دادگاه بدوی همان دادگاهی است که به دادخواست یا شکواییه رسیدگی می‌کند. تفاوتی ندارد که دعوا حقوقی یا کیفری باشد؛ اولین جلسه دادگاه که برای رسیدگی به پرونده تشکیل می‌شود، دادگاه بدوی است. درنتیجه هر دادگاهی می‌تواند دادگاه بدوی باشد و امکان ارائه لایحه دفاعیه هم در این دادگاه‌ها وجود دارد. 

لزوم ارائه لوایح چیست؟

همان‌طور که اشاره شد، ضرورتی ندارد تا لایحه تنظیم کرده و ارسال کنید؛ با این حال ارائه این سند می‌تواند روند دادرسی را به نفع شما تغییر دهد. لزوم تنظیم و ارائه لایحه را می‌توان موارد زیر دانست:

• رخ دادن سهو قلم توسط قاضی و جا افتادن برخی از اطلاعات؛ با لایحه می‌توانید تمام اطلاعات مورد نیاز را در اختیار قاضی قرار دهید.
• ممکن است پس از ارائه یک لایحه و دفاعیه شفاهی، اسناد جدیدی به دست‌تان برسد که در پرونده تاثیر داشته باشند. این اسناد را می‌توانید در یک لایحه جدید ارائه کنید.
• عدم ارائه مطالب به شکل مناسب در دفاعیه شفاهی، یکی از دلایل لزوم ارسال لایحه است. 
• با تنظیم و ارائه لایحه می‌توانید در جلسه دادرسی حضور نداشته باشید و رای‌تان هم غیابی تلقی نمی‌شود. 

تنظیم لایحه

تنظیم و ارائه تمام لوایح به شکل الکترونیکی و از طریق سامانه عدل ایران به آدرس adliran.ir انجام می‌شود و نیازی به مراجعه حضوری وجود ندارد. با این که می‌توانید تنظیم لایحه را شخصا انجام دهید، اما توصیه می‌کنیم برای این کار از یک وکیل مجرب کمک بگیرید؛ مخصوصا برای تنظیم لایحه کیفری که می‌تواند تاثیر بسیار به‌سزایی روی رای دادگاه داشته باشد.

توجه داشته باشید که حتی اگر در رسیدگی به دعوا از وکیل دادگستری کمک نگرفته باشید، می‌توانید برای تنظیم لایحه این کار را انجام دهید. با این حال اگر می‌خواهید شخصا لایحه را تنظیم کنید، بهتر است نکات زیر را در نظر بگیرید:

1. مسائل حقوقی را در تنظیم لایحه لحاظ کنید و تمام اطلاعات و مطالب را به شکل مستدل بنویسید. تمام اطلاعات داخل لایحه باید با استناد بر مواد قانونی مرتبط نوشته شوند.
2. مطالب و اطلاعات را تفصیل ندهید و تنها به جزئیات موثر و غیر اضافی بپردازید.
3. فقط مدارکی را که مرتبط با پرونده هستند، ضمیمه لایحه کنید.
4. در لایحه باید حرمت دادگاه و طرف مقابل را حفظ کنید و حق خود را تنها با استفاده از حقایق و اسناد قانونی موجود طلب کنید. از توهین به طرف مقابل و نسبت دروغ به وی خودداری کنید.

مهلت زمان ارائه لایحه

• اگر بخواهید که لایحه را در دادگاه ارائه دهید یا به جای حضور در دادگاه و دفاعیه شفاهی از لایحه استفاده کنید، باید آن را حداکثر تا زمان ختم جلسه رسیدگی ارائه کنید.
• برخی از لایحه‌ها مهلت ارسال مشخصی دارند؛ به عنوان مثال مهلت ارائه لایحه اعتراض به رای دادگاه و دادخواست واخواهی و تجدید نظر خواهی، برای ایرانیان مقیم کشور ۲۰ روز و برای ایرانیان ساکن خارج از کشور ۲ ماه است. 

جمع‌بندی

لایحه دفاعیه سندی مکتوب است که می‌تواند رای قاضی را به نفع یک طرف دعوا تغییر دهد. شما می‌توانید با تنظیم و ارائه لوایح، حتی در جلسه دادگاه حضور نداشته باشید اما قاضی رای را به نفع‌تان صادر کند. به همین دلیل لوایح اهمیت بسیار زیادی در رسیدگی به پرونده‌ها دارند و می‌توانند تعیین‌کننده نتیجه دادگاه باشند. از این رو بهتر است تنظیم لایحه‌های دفاعیه‌تان را به یک وکیل باتجربه بسپارید تا با مشکل روبه‌رو نشوید.

اگر این مطلب را مطالعه کردید، قطعاً متوجه شده اید که اساساً فرآیند ها، قوانین و خدمات حوزه کسب و کار دارای پیچیدگی های منحصر به فرد است و جزئیات خاص خود را دارد، که انجام آن را برای افراد و صاحبین کسب و کار و مدیران ها سخت و طاقت فرسا می نماید، از این رو بهترین رویکرد در مواجه با انجام امور اداری و فرآیند های آنها دریافت مشاوره تخصصی از مشاوران خبره و مجرب و یا واگذاری آن امور به خدمات دهندگان حرفه ای و قابل اعتماد است. از این رو پلتفرم جامع کسب و کار مباشر، بستر لازم را برای دسترسی سریع، آسان و به صرفه به مشاوران مجرب و خدمات دهندگان حرفه ای فراهم نموده است، شما می توانید از مشاوره آنلاین مباشر(تلفنی، تصویری و متنی) و خدمات آنلاین مباشر( غیرحضوری) استفاده نمائید و دگیر دغدغه انجام امور اداری و فرآیند های پیچیده و طاقت فرسای ادارات فراموش کنید.

سوالات متداول

آیا لایحه همان دادخواست است؟

خیر؛ لایحه تفاوت زیادی با دادخواست دارد؛ دادخواست فرمی است که برای شروع روند دادرسی پر می‌کنید اما لایحه سندی مکتوب است که در کنار دفاعیه ارائه می‌شود.

مهلت ارسال لایحه چه زمانی است؟

مهلت زمان ارائه لایحه به موضوع پرونده و دادگاه بستگی دارد؛ برای برخی از پرونده‌ها باید تا پایان جلسه رسیدگی لایحه را ارسال کنید و برای برخی دیگر ممکن است ۲۰ روز زمان داشته باشید.

آیا ارائه و تنظیم لایحه الزامی است؟

خیر؛ شما می‌توانید تنها به ارائه دفاعیه شفاهی و دفاع در جلسه دادرسی کفایت کنید اما ارائه لایحه برای پوشش جزئیات مبهم و ارائه اسناد جدیدتر توصیه می‌شود.