اگر درگیر مسائل حقوقی ارث و میراث هستید، بدون شک مفهوم «اظهارنامه مالیات بر ارث» را شنیده‌اید. در اصل این اظهارنامه همان فرمی است که ورثه به اداره امور مالیاتی تقدیم می‌کند. پرداخت مالیات با همین برگه امکان‌پذیر است؛ چه ورثه بخواهد تقسیم ارث کند یا اینکه قصد داشته باشد اموال خود را منتقل کند. اگر می‌خواهید با این مفهوم آشنا شوید یا اینکه حتی بدانید این نوع مالیات به کدام اموال تعلق گرفته و نحوه و میزان پرداخت آن به چه صورت است، در این مقاله همراه ما باشید.
منظور از اظهارنامه مالیات بر ارث چیست؟
مالیاتی که تحت عنوان مالیت بر ارث به دولت پرداخت می‌شود، در قالب اظهارنامه مالیات بر اثر می‌توان از آن یاد کرد. این امر زمانی اتفاق می‌افتد که پس از فوت یک شخص، ورثه می‌تواند اموال را بین سایر افراد تقسیم یا حتی بخواهد اموال او را به فروش برساند. پرداخت این مالیات فقط با استفاده از فرم اظهارنامه مالیات امکان پذیر است.
مالیات بر ارث چیست؟
با اینکه توضیحات لازم در مورد اظهارنامه مالیات بر اثر را دادیم، بهتر است نگاهی هم به مفهوم مالیات بر ارث داشته باشیم. مالیات بر ارث در دسته مالیات‌های مستقیم قرار دارد. این مالیات در اصل به تمام اموال شخص فوت شده اعم از اموال منقول و غیر منقول تعلق می‌گیرد.
وراث اگر بخواهند به صورت قانونی اموال متوفی را بین خود تقسیم کنند، باید مالیات آن را به دولت پرداخت کنند. در واقع پرداخت مالیات ارث یکی از مراحل اداری و قانونی دریافت ارث محسوب می‌شود و نمی‌توان مقدار دقیق برای این مالیات در نظر گرفت؛ زیرا به موارد بسیار زیادی بستگی دارد.
فرم ماده 34 اظهارنامه مالیات بر ارث را می‌توانید در زیر مشاهده کنید:
مالیات بر ارث چه تفاوتی با مالیات بر دارایی دارد؟
تفاوت اصلی بین مالیات بر دارایی و ارث در این است که چه کسی مسئول پرداخت آن است.
مالیات بر دارایی از کل ارزش پول و دارایی شخص متوفی، منهای مقدار محرومیت، اخذ می‌شود و معمولاً از دارایی‌های متوفی قبل از توزیع به ذینفعان پرداخت خواهد شد.
بیشتر بخوانید: اظهارنامه مالیاتی تا کی وقت دارد؟
انواع مالیات بر ارث
بر اساس قوانین جدید مالیات بر ارث، انواع مختلفی از این مالیات را می‌توان در نظر گرفت:
- مالیات بر ارث ملک مسکونی، اداری و تجاری
- مالیات بر ارث خودرو (انواع وسائل نقلیه)
- مالیات بر ارث سهام و حق تقدم که در بورس انجام می‌شود.
- مالیات بر ارث سپرده بانکی
- مالیات بر اوراق مشارکت و سود سهام
- مالیات بر سهام سهم الشرکه و حق تقدم خارج از بورس
- مالیات بر سایر اموال
- مالیات بر ارث ملک
مدارک لازم برای اظهارنامه مالیات بر ارث
برای اظهارنامه مالیات بر ارث به مدارکی نیاز دارید؛ این مدارک عبارت‌اند از:
- رونوشت یا تصویر گواهی اسنادی که به بدهکاری و مطالبات شخص متوفی برمی‌گردد.
- رونوشت یا همان عکس کلیه اوراقی که نشان‌دهنده اموال و حقوق مالی فرد متوفی باشد.
- رونوشت یا تصویر گواهی شده آخرین وصیتنامه متوفی (این در صورتی است که وصیتنامه موجود باشد.)
- رونوشت یا عکس از گواهی فوت از مراجع ذیربط
طبقه وراث چیست و چگونه برای نرخ مالیات بر ارث تعیین می‌شود؟
طبق قانون وراثت، ارث بر اساس نسبت فرد موردنظر با شخص متوفی انجام می‌شود و درست بر همین اساس مقدار هزینه پرداخت اظهارنامه مالیاتی متفاوت خواهد بود. بر اساس ماده ۸۶۲ قانون مدنی وارثان به سه طبقه تقسیم می‌شوند:
- طبقه اول افرادی هستند که نزدیک‌ترین نسبت شخصی را به فرد متوفی دارند، مانند: پدر، مادر، زن، شوهر و حتی فرزند.
- طبقه دوم شامل اجداد، برادر، خواهر و فرزندان آن شخص می‌شوند.
- طبقه سوم عمو، عمه، خاله، دایی و فرزندان آنها که نسبت به دو طبقه دیگر نسبت دورتری دارند را شامل می‌شود.
نحوه پرداخت مالیات بر ارث و معافیت‌های مالیاتی در این خصوص
وراث متوفی یا ولی یا همان نماینده قانونی باید تا شش ماه نهایتا تا یکسال، با مدارکی مانند: تصویر گواهی شده تمام اوراق مالکیت متوفی نسبت به اموال و حقوق مالی، عکس آخرین وصیتنامه متوفی و…. نسبت به پرداخت اظهارنامه مالیات بر ارث اقدام کنند.
در چنین شرایطی، اداره امور مالیاتی باید در اسرع وقت نسبت به این موضوع رسیدگی کند. اگر ارزش روز تمام دارایی‌های فرد فوت شده، کمتر از دیون محقق متوفی، واجبات مالی و عبادی و هزینه کفن و دفن او باشد، مالیاتی برای این منظور در نظر گرفته نمی‌شود ولی اگر این مقدار بیشتر باشد، مشمول دریافت مالیات است.
نحوه پرداخت مالیات بر ارث
در حال حاضر مبلغ مالیات بر ارث به صورت زیر است:
| مالیات ارثیه طلا برای طبقه اول |
۱۰ درصد، طبقه دوم ۲۰ و طبقه سوم ۴۰ درصد (از ارزش طلا) |
| مالیات ارث املاک مسکونی برای طبقه اول | ۷.۵ درصد، طبقه دوم ۱۵ درصد و طبقه سوم ۳۰ درصد |
| مالیات ارثیه املاک اداری و تجاری برای طبقه اول | ۳ درصد، طبقه دوم ۶ درصد و طبقه سوم ۱۲ درصد |
| مالیات ارثیه سپرده بانکی برای طبقه اول | ۳ درصد، طبقه دوم ۶ درصد و طبقه سوم ۱۲ درصد |
| مالیات ارثیه خودرو برای طبقه اول | ۲ درصد، طبقه دوم ۴ و طبقه سوم ۸ درصد |
| مالیات ارثیه سهام بورسی برای طبقه اول | ۰/۷۵ درصد، طبقه دوم ۱/۵ و طبقه سوم ۳ درصد |
| مالیات سهام غیر بورسی برای طبقه اول | ۶ درصد، طبقه دوم ۱۲ و طبقه سوم ۲۴ درصد |
| مالیات ارثیه سایر اموال | ۱۰ درصد، طبقه دوم ۲۰ و طبقه سوم ۴۰ |
سامانه پرداخت مالیات بر ارث
سامانه‌ای که برای این منظور در نظر گرفته می‌شود، به آدرس ersportal.tax.gov.ir است. دو فرم ماده 26 و 34 برای این منظور در سامانه در نظر گرفته شده که باید توسط متقاضیان پر شود. بعد از آن می‌توانند نسبت به پرداخت مالیات بر ارث اقدام کنند.
ماده ۳۴ و ماده 26 مالیات بر ارث چیست؟
طبق ماده 34 نباید اشخاص قبل از گرفتن گواهی پرداخت مالیات مربوط موضوع این قانون، دارایی‌ها را به وارثان واگذار کنند:
- بانک‌ها
- موسسات مالی و اعتباری
- شرکت‌ها
- موسسات نهادهای عمومی غیر دولتی
- سایر اشخاص حقوقی دولتی و غیر دولتی که وجوه نقدی اموال متوفی در آنجا قرار دارد.
- ادارات ثبت اسناد و املاکی که قرار است مال غیر منقول را به اسم وراث ثبت کنند.
- دفاتر اسناد رسمی (برای زمانی که می‌خواهند تقسیم ارث انجام دهند.)
- شرکت‌هایی که متوفی در آنها سهام داشته است.
- شرکت‌های کارگزاری
- صندوق‌های سرمایه گذاری
- سایر نهادهای مالی
- صندوق‌های دادگستری و صندوق‌های ادارات ثبت اسناد و املاک کشور
یک ماده دیگر هم که برای این منظور در نظر گرفته می‌شود، ماده 26 قانون مالیات‌های مستقیم است. طبق این ماده، علاوه بر مدارکی که در این مقاله در مورد آنها صحبت کردیم، وراث متوفی باید مدارک دیگری را به اداره امور مالیاتی تحویل دهند. اظهارنامه های حاوی کلیه اقلام ماترک با تعیین ارزش روز زمان فوت و تصریح مطالبات و بدهی‌ها طبق فرم نمونه مخصوصی اداره مالیات، باید به این اداره تحویل داده شود.
چگونه می‌توان اظهارنامه مالیات بر ارث را تهیه و تنظیم کرد؟
طی سال‌های اخیر، سامانه‌های الکترونیکی برای انجام تکالیف مالیاتی مانند ثبت و ارسال اظهارنامه‌های مالیاتی ایجاد شده‌اند. از همان سامانه گفته شده، می‌توانید مراحل ثبت اظهارنامه مالیات بر ارث را تنظیم و تهیه کنید. برای این کار لازم است که مراحل زیر انجام شوند:
- در قدم اول باید در درگاه ملی خدمات مالیاتی به آدرس my.tax.gov.ir ثبت نام کنید.
- بعد از ثبت نام یک نام کاربری و رمز عبور دریافت خواهید کرد.
- اسناد و مدارک لازم برای تکمیل اظهارنامه مالیاتی ارث را باید تهیه کنید.
- در این مرحله باید به سامانه مالیات بر ارث وارد شوید؛ این کار از دو طریق قابل انجام است؛ در روش اول به سامانه اظهارنامه مالیاتی ارث به آدرس ersportal.tax.gov.ir مراجعه کنید. در روش دوم به سامانه مای‌تکس مراجعه کرده و در منوی “داشبورد مالیاتی”گزینه “اظهارنامه‌ها” و گزینه “ارث” را انتخاب کنید.
- در مرحله بعدی باید دو فرم موجود در سامانه را انتخاب کنید. یک، فرم ۲۶ مالیات بر ارث برای افرادی که از تاریخ فوت آنها یک سال یا کمتر گذشته باشد و فرم ۳۴ برای متوفی که بیش از یک سال است فوت شده.
- در این مرحله با کلیک بر علامت “+” باید اطلاعات مربوط به جدول اظهارنامه را پر کنید.
- در مرحله آخر باید اظهارنامه را تایید نهایی کنید.
سخن پایانی
در این مطلب اطلاعاتی در مورد اظهارنامه مالیات بر ارث، مدارکی که برای این منظور نیاز دارید، انواع اظهارنامه مالیات بر ارث و بسیاری از مفاهیم دیگر، اطلاعاتی را در اختیار شما گذاشتیم. با وجود این مطالب گفته شده، اگربازهم سوالی در این زمینه دارید، می‌توانید انتهای همین مقاله با ما در میان بگذارید.
اگر این مطلب را مطالعه کردید، قطعاً متوجه شده اید که اساساً فرآیند ها، قوانین و خدمات حوزه کسب و کار دارای پیچیدگی های منحصر به فرد است و جزئیات خاص خود را دارد، که انجام آن را برای افراد و صاحبین کسب و کار و مدیران ها سخت و طاقت فرسا می نماید، از این رو بهترین رویکرد در مواجه با انجام امور اداری و فرآیند های آنها دریافت مشاوره تخصصی از مشاوران خبره و مجرب و یا واگذاری آن امور به خدمات دهندگان حرفه ای و قابل اعتماد است. از این رو پلتفرم جامع کسب و کار مباشر، بستر لازم را برای دسترسی سریع، آسان و به صرفه به مشاوران مجرب و خدمات دهندگان حرفه ای فراهم نموده است، شما می توانید از مشاوره آنلاین مباشر(تلفنی، تصویری و متنی) و خدمات آنلاین مباشر( غیرحضوری) استفاده نمائید و دگیر دغدغه انجام امور اداری و فرآیند های پیچیده و طاقت فرسای ادارات فراموش کنید.
سوالات متداول
- منظور از اظهارنامه مالیات بر ارث چیست؟
وقتی که بعد از فوت یک شخص، وراث بخواهند به اموال متوفی دسترسی داشته باشند، باید اظهارنامه‌ای در قالب اظهارنامه مالیات بر ارث به اداره مالیات پرداخت کنند.
- مهلت ارسال اظهارنامه مالیات بر ارث تا چه زمانی است؟
نهایت تا 6 ماه بعد از فوت متوفی باید این کار انجام شود.
- اظهارنامه مالیاتی الکترونیکی چیست؟
برای سهولت در ارائه اظهارنامه مالیاتی مودیان، از یک سامانه الکترونیکی به نام ersportal.tax.gov.ir می‌توان استفاده کرد.
