طبق قانون مالیات‌های مستقیم، شما می‌توانید به برگ تشخیص مالیاتی خود اعتراض کرده و با طی کردن مراحل دادرسی مالیاتی،‌ میزان مالیات را کم‌تر کنید. مودیان پرونده‌های مالیاتی بزرگ حتی تا دیوان عدالت اداری هم برای اعتراض به برگ تشخیص مالیات و شکایت از اداره امور مالیاتی پیش می‌روند. در ادامه چرخه دادرسی مالیاتی را به طور کامل بر اساس قانون بررسی می‌کنیم. 

مرحله اول – اعتراض به برگ تشخیص

پس از ثبت اظهارنامه مالیاتی، برگ تشخیص مالیاتی را دریافت می‌کنید که در آن میزان درآمد مشمول بر مالیات و مالیات کلی تعیین شده است. اگر می‌خواهید وارد چرخه دادرسی مالیاتی شوید، اولین مرحله اعتراض به برگ تشخیص است. اعتراض به برگ تشخیص مالیاتی را می‌توانید تا ۳۰ روز پس از دریافت این سند انجام دهید. پس از این مدت برگ تشخیص قطعی شده و راهی برای اعتراض نخواهید داشت.

اعتراض به برگ تشخیص مالیات به اداره امور مالیاتی و به شکل اینترنتی انجام می‌شود. در اعتراض خود باید دلیل اعتراض و مورد اعتراض را به شکل کامل شرح دهید. اگر تنها به یک بخش از برگ تشخیص اعتراض دارید، باید در لایحه اعتراض خود آن را مشخص کنید.

اعتراض به برگ تشخیص می‌تواند توسط خود شما یا وکیل‌تان انجام شود و اداره امور مالیاتی باید تا ۴۵ روز نتیجه اعتراض‌تان را مشخص کند. سه حالت مختلف می‌توانند نتیجه اعتراض‌تان باشند:

• پذیرش اعتراض‌تان؛ در این صورت برگ تشخیص فعلی رد شده و برگ تشخیص جدیدی برای‌تان صادر می‌شود که شامل مالیات کم‌تر و انجام خواسته‌های‌تان است. 
• رد درخواست؛ ممکن است به دلایل مختلفی درخواست‌تان رد شود. در این صورت اگر اعتراض‌تان را ادامه دهید، پرونده به هیات حل اختلاف می‌رود؛ در غیر این صورت برگ تشخیص فعلی قطعی می‌شود.
• توافق با اداره؛ اکثر پرونده‌های مقیاس کوچک به این شکل به نتیجه می‌رسند. شما با اداره مالیات در پرداخت مالیاتی کم‌تر توافق می‌کنید اما همه خواسته‌های اعتراض‌تان برآورده نمی‌شوند. 

مرحله دوم – هیات حل اختلاف

طبق قانون مالیات‌های مستقیم،‌ پرونده شما می‌تواند به هیات حل اختلاف کشیده شده و توسط اعضای این هیات به آن رسیدگی شود. اعضای هیات حل اختلاف از نماینده اداره امور مالیاتی، قاضی هیات حل اختلاف و نماینده مودی تشکیل می‌شوند؛ درنتیجه شما می‌توانید یک نماینده از بین مسئولان اداره امور مالیاتی یا کارشناسان دادگستری به عنوان نماینده خودتان در جلسه رسیدگی به پرونده انتخاب کنید.

کارشناس و مشاور دادرسی مالیاتی + مشاوره رایگان دادرسی مالیاتی

این سه نفر پرونده شما را بررسی کرده و رای صادر می‌کنند؛ رای اکثریت اعضای هیات ملاک خواهد بود. رای این هیات لازم‌الاجرا و قطعی است؛ اما شما می‌توانید با ادامه دادن اعتراض خود، پرونده را به شورای عالی مالیاتی بکشانید تا رای هیات توسط شورا دوباره بررسی شود. برای اعتراض به رای هیات حداکثر ۲۰ روز از ابلاغ رای فرصت دارید.

مرحله سوم – شورای حل اختلاف مالیاتی

آخرین مرحله درون‌سازمانی رسیدگی به پرونده مالیاتی، شورای حل اختلاف مالیاتی است که رای صادره توسط هیات حل اختلاف و پرونده شما را دوباره بررسی می‌کنند. شما می‌توانید با ارائه مستندات و مدارک، به رای هیات حل اختلاف اعتراض کرده و اعتراض‌تان را به شورای حل اختلاف تسلیم کنید.

در صورتی که شورا اعتراض شما را وارد بداند، پرونده‌تان دوباره به مرحله ۱ برگشته و در اداره امور مالیاتی به آن رسیدگی می‌شود. ممکن است یک هیات حل اختلاف جدید هم دوباره رسیدگی به پرونده‌تان را برعهده بگیرند. در صورتی که شورا اعتراض شما را رد کند، می‌توانید به این رای دوباره اعتراض کرده و پرونده‌تان را به مراجع برون‌سازمانی ببرید. 

مرحله چهارم – هیات سه‌نفره وزارت اقتصاد

تعداد بسیار کمی از پرونده‌های دادرسی مالیاتی تا این مرحله پیش می‌روند و حتی بزرگ‌ترین پرونده‌ها هم در شورای حل اختلاف حل‌وفصل شده و به نتیجه می‌رسند. با این حال شما به عنوان مودی مالیاتی، طبق قانون حق این را دارید که تا حداکثر ۳۰ روز به رای شورای حل اختلاف مالیاتی اعتراض کرده و پرونده‌تان را به هیات موضوع ماده ۲۵۱ قانون مکرر یا همان هیات سه‌نفره وزارت اقتصاد و دارایی ارسال کنید.

اعضای این هیات سه‌نفره توسط شخص وزیر اقتصاد و دارایی کشور تعیین می‌شوند. این هیات دوباره پرونده شما را از ابتدا به همراه رای‌های صادرشده توسط هیات حل اختلاف و شورای حل اختلاف بررسی کرده و یک رای نهایی صادر می‌کنند. اگر همچنان به رای صادرشده معترض باشید، می‌توانید پرونده را به دیوان عدالت اداری بکشانید.

مرحله پنجم – دیوان عدالت اداری

اگر نسبت به رای هیات سه‌نفره اعتراض داشته باشید، می‌توانید حداکثر تا ۹۰روز از ابلاغ رای، به آن اعتراض کرده و پرونده را به دیوان عدالت اداری بفرستید. این بخش آخرین مرحله دادرسی مالیاتی است و هر رایی در دیوان عدالت اداری صادر شود، قطعی و نهایی بوده و شما و اداره امور مالیاتی ملزم هستید آن را اجرا کنید. اگر در این مرحله رای به ضررتان صادر شود، امکان اعتراض به آن را نخواهید داشت.

توجه کنید که دیوان عدالت اداری خارج از سازمان امور مالیاتی قرار دارد و پرونده شما در این مرحله وارد سیستم قضایی کشور شده و زیر نظر قوه قضاییه قرار می‌گیرد. در این مرحله شما حتما باید از یک وکیل رسمی دادگستری کمک بگیرید و از این طریق از اداره امور مالیاتی شکایت کنید. 

آنچه در این مقاله آموختیم:

مراحل دادرسی مالیاتی از اداره امور مالیاتی شروع شده و می‌توانند تا دیوان عدالت اداری پیش بروند. با این حال تقریبا تمام پرونده‌های مالیاتی تا شورای حل اختلاف جلو رفته و در این مرحله به نتیجه می‌رسند. در این محتوا چرخه دادرسی مالیاتی را بررسی کردیم تا از روند و مراحل دادرسی مالیاتی پرونده‌تان اطلاعات کامل داشته باشید. همیشه بهتر است مراحل دادرسی مالیاتی را به همراه یک وکیل یا مشاور حقوقی آگاه انجام دهید.

سوالات متداول

آخرین مرحله دادرسی مالیاتی چیست؟

دیوان عدالت اداری آخرین مرحله و رای این بخش نهایی است. 

آیا حتما خود شخص باید اعتراض را ثبت کند؟

خیر؛ شما می‌توانید با دادن اختیارات مختلف به وکیل و ارائه وکالت‌نامه و اختیارات به شکل رسمی به سازمان‌ها، در چرخه دادرسی مالیاتی حضور نداشته باشید.