صورت معاملات فصلی یا گزارش معاملات فصلی موضوع ماده ۱۶۹ یکی از مواردی است که باید با دقت تنظیم، ثبت و ارسال شود. در صورتی که از نکات، شیوه و نحوه تکمیل فرم و ارسال اطلاعات آگاهی کافی نداشته باشید، این موضوع می‌تواند در پایان فصل یا در هنگام ارسال اظهارنامه مالیاتی در هر پایان سال برای شما سردرگمی به وجود آورد. از طرفی ارسال برخی اطلاعات اشتباه می‌تواند شما را مشمول پرداخت جریمه کند. ما در این مقاله می‌خواهیم نحوه تنظیم و ارسال صورت معاملات فصلی را با روش‌های آنلاین و آفلاین به صورت تصویری و گام به گام آموزش دهیم.

صورت معاملات فصلی

تمام اشخاص حقوقی (شرکت‌ها) و اشخاص حقیقی مشمول، باید گزارش معاملات خرید و فروش خود را در پایان دوره‌های فصلی به سامانه معاملات فصلی ارسال کنند. منظور از معاملات فصلی، مجموع معاملاتی است که در دوره‌های سه ماهه فصل بهار، تابستان، پاییز و زمستان انجام می‌شود؛ ازاین‌رو گزارش معاملات فصلی هر سال چهار بار انجام می‌شود. سامانه معاملات فصلی زیر نظر سازمان امور مالیاتی کشور بوده و امور مربوط به آن به صورت غیرحضوری و آنلاین انجام می‌شود. وارد کردن برخی جزئیات معامله مانند مبلغ معامله، مشخص بودن طرف معامله، واحد ارزی و … در فرم الزامی بوده و ارسال اطلاعات اشتباه یا رعایت نکردن زمان اعلام شده برای ارسال گزارش می‌تواند با جریمه همراه باشد؛ ازاین‌رو شرکت‌ها این امور را با کمک حسابداران خبره و راهنمایی مشاوران حقوقی انجام می‌دهند.

نحوه تنظیم و ارسال صورت معاملات فصلی

بر اساس تعریف سازمان امور مالیاتی کشور تنظیم و ارسال صورت معاملات فصلی با دو روش انجام می‌شود: روش برخط یا آنلاین و روش غیر برخط یا آفلاین. در ادامه ابتدا هر کدام از این روش‌ها را توضیح داده و سپس نحوه تنظیم و ارسال صورت معاملات را آموزش می‌دهیم.

تنظیم و ارسال صورت معاملات فصلی به صورت آنلاین 

افرادی که می‌خواهند از این شیوه استفاده کنند ابتدا باید وارد سامانه وارد سامانه امور مالیاتی کشور به آدرس: https://tax.gov.ir شده، ثبت نام اولیه و اعتبار سنجی را انجام دهند. در این مرحله نام کاربری و رمز عبور دریافت می‌کنند.

در صورتی که شما نام کاربری و رمز عبور خود را دریافت کرده‌اید، می‌توانید وارد صفحه اصلی سایت سازمان امور مالیاتی شده و همانند تصویر زیر گزینه «صورت معاملات فصلی الکترونیکی» را انتخاب کنید.

صورت معاملات فصلی به نام صورت معاملات ماده 169 هم شناخته می‌شود. به همین دلیل در این قسمت ماده 169 را در عنوان مشاهده می‌کنید. شما می‌توانید مطالب این صفحه را مطالعه کرده و در پایین صفحه روی گزینه «سامانه صورت معاملات» کلیک کنید.

حال شما به سامانه صورت معاملات فصلی هدایت شده‌اید. در این سامانه شخصیت خود را مودی انتخاب کرده و نام کاربری و رمز عبور خود را وارد کنید. با ورود کد امنیتی و تایید می‌توانید منو یا میز کار خود را در سامانه معاملات فصلی مشاهده کنید.

همان طور که در تصویر پایین مشاهده می‌کنید، شما می‌توانید در این صفحه گزارش خرید، گزارش فروش، اطلاعات پیمانکار در پیمان‌های بلند مدت، اطلاعات کارفرما در پیمان‌های بلند مدت، گزارش صادرات و فروش به شخص خارجی بدون نیاز به اظهارنامه گمرکی و … را ثبت کنید.

ما در این قسمت می‌خواهیم به عنوان نمونه یک مورد گزارش خرید و یک نمونه گزارش فروش را انجام دهیم.

ثبت گزارش خرید در سامانه معاملات فصلی

در این بخش این طور در نظر می‌گیریم که مراحل پیشین را انجام داده و از تصویر منوی بالا گزینه «گزارش خرید» را انتخاب کرده‌اید. اگر فصل جدیدی را باز نکردید می‌توانید با استفاده از گزینه ایجاد در پایین صفحه، آن را ایجاد کنید؛ در صورتی هم که شرکت مورد نظر شما دارای فصول ثبت شده و فعال باشد، با توجه به زمان مورد نظر، بالاترین فصل را که برای آن هنوز کد رهگیری صادر نشده، انتخاب کنید. در پایین صفحه جدید گزینه «ثبت رکورد جدید» را انتخاب کنید.

شما پس از ثبت اطلاعات می‌توانید از همین قسمت خروجی اکسل تهیه کرده تا با اطلاعات حسابداری خود مقایسه کنید. پس از ثبت رکورد جدید، منویی از فیلدهای خالی به شما نمایش داده می‌شود. فیلدهای ستاره‌دار حتما باید تکمیل شوند. سایر فیلدهای سفید و بدون ستاره را می‌توانید خالی بگذارید.

نوع گزارش خود را روی خرید تنظیم کرده و نوع شخصیت حقیقی یا حقوقی خود را مشخص کنید. همانطور که در تصویر مشاهده می‌کنید، گزینه‌هایی مانند نام و نام خانوادگی، شماره اقتصادی، شماره شناسنامه یا شماره ملی، شهر، استان و آدرس از جمله موارد ستاره‌داری هستند که حتما باید تکمیل شوند. در پایین صفحه مبلغ معامله خود را وارد کرده و سپس مالیات بر ارزش افزوده آن را محاسبه و درج کنید. یک دور فرم خود را بررسی کرده و در صورت صحت اطلاعات گزینه ثبت را در پایین صفحه انتخاب کنید.

یکی از بزرگترین مشکلاتی که معدیان در پر کردن این صفحه دارند، دریافت اطلاعات دقیق طرف معامله است. برای به دست آوردن اطلاعات دقیق طرف معامله می‌توانید شماره اقتصادی آن را در سایت (evat.ir) و در بخش بررسی ثبت نام مودیان مالیات بر ارزش افزوده، وارد کنید. اگر کد اقتصادی صحیح باشد، شما به اطلاعات عمومی شرکت مقابل دسترسی خواهید داشت.

ثبت گزارش فروش در سامانه معاملات فصلی

برای ثبت گزارش فروش هم پس از ورود به حساب کاربری سامانه معاملات فصلی می‌توانید گزینه گزارش فروش را از منوی صفحه اصلی انتخاب کنید.

ثبت گزارش فروش هم به همان روش ثبت گزارش خرید انجام می‌شود؛ به‌این‌ترتیب که در صفحه جدید روی معاملات فصلی مورد نظر و سپس گزینه ثبت رکورد جدید کلیک می‌کنید. همانند تصویر نمونه، با فیلدهای خالی مواجه می‌شوید که برخی ستاره‌دار هستند. باید این بخش‌های ستاره‌دار را تکمیل کنید.

برای تکمیل این فرم ابتدا نوع گزارش خود را روی فروش تنظیم کنید. حال شخصیت حقیقی یا حقوقی خود را وارد کنید. یکی از مهم‌ترین موارد درج شماره اقتصادی صحیح است. در ثبت گزارش خرید به شما توضیح دادیم که چگونه شماره اقتصادی طرف مقابل را استعلام بگیرید و اطلاعات شرکت را از روی آن به دست آورید.

نام، نام خانوادگی، کد ملی، استان، شهر، آدرس و همچنین ارزی که معامله با آن صورت گرفته است را مشخص کنید. مبلغ معامله خود را با دقت نوشته و براساس آن مالیات بر ارزش افزوده را محاسبه کنید. در پایان کار حتما یک دور اطلاعات وارده را مرور کنید. در صورت تایید اطلاعات، گزینه تایید را در پایین صفحه انتخاب کنید. دقت کنید که اطلاعات شما در حساب کاربری شما ثبت شده اما ارسال نهایی هنوز انجام نشده است. برای این کار به منوی فصل‌ها برگشته و فصل مورد نظر خود را انتخاب کنید. حال در پایین صفحه جدید گزینه ثبت نهایی را مشاهده می‌کنید. با انتخاب این گزینه، اطلاعات شما پس از چند ثانیه ارسال شده و برای شما برگه‌ای حاوی کد رهگیری به نمایش در می‌آید. شما می‌توانید این برگه را ذخیره کرده و سپس چاپ کنید تا به عنوان مدرک صورت معامله فصلی ارسال شده، آن را در جایی مطمئن بایگانی کنید.

تنظیم و ارسال صورت معاملات فصلی به صورت آفلاین

برای دانلود نرم‌افزار آفلاین صورت معاملات فصلی می‌توانید ابتدا وارد سایت رسمی سازمان امور مالیاتی شده و در صفحه اصلی گزینه صورت معاملات فصلی الکترونیکی را انتخاب کنید. به پایین صفحه جدید رفته و روی گزینه دانلود نرم‌افزار کلیک کنید. این نرم‌افزار را دانلود و نصب کنید. نام این نرم‌افزار TTMS است. کار کردن با این نرم‌افزار چندان دشوار نیست؛ به‌این‌ترتیب که روی آیکون TTMS کلیک می‌کنید و گزینه سال 1396 به بعد را انتخاب می‌کنید. همانند تصویر پایین وارد نرم‌افزار می‌شوید. امکانات این نرم‌افزار از طریق منوی بالای صفحه در دسترس شما هستند. این اطلاعات شامل: اطلاعات پیمانکار، اطلاعات کارفرما، ورود اطلاعات فروش، ورود اطلاعات خرید، ورود اطلاعات صادرات یا فروش به شخص خارجی، ورود اطلاعات واردات یا خرید از شخص خارجی، حق‌العمل‌کاری، اجاره، گزارش فعالیت‌های ساخت و پیش فروش، صحت سنجی، توجهات سیستم و اطلاع از آخرین تغییرات هستند.

شما برای ثبت خرید یا فروش می‌توانید روی یکی از گزینه‌های ورود اطلاعات خرید یا ورود اطلاعات فروش کلیک کنید. در ابتدا برای شما صفحه‌ای باز می‌شود که باید در آن سال و فصل مورد نظر خود را درج کرده و تایید کنید. حال وارد  فرم خرید یا فروش با فیلدهای خالی شده‌اید. گزینه‌های مورد نظر را به ترتیب از راست به پایین انتخاب کنید. بسته به نوع معامله و حجم مبلغ ممکن است که سایر منوها برای شما تغییر کند. پس از تکمیل اطلاعات گزینه ثبت را از پایین صفحه انتخاب کنید.

پس از تکمیل امور از سربرگ بالای صفحه گزینه «صحت سنجی و ارسال اطلاعات» را انتخاب کنید. حال نرم افزار شما باید اطلاعات را از طریق شبکه به پایگاه داده ارسال کند. در پایان برای تایید نهایی باید وارد حساب کاربری خود در سایت معاملات فصلی شده و گزینه ثبت نهایی را در آن قسمت انتخاب کنید.

مهلت ارسال صورت معاملات فصلی

به طور کلی آخرین مهلت ارسال صورتحساب معاملات فصلی تا 45 روز پس از پایان هر فصل است. این مهلت معمولا در اطلاعیه‌های سامانه امور مالیاتی اعلام می‌شود. در این زمینه باید به دو نکته توجه کنید: رعایت نکردن این بازه زمانی مودیان را مشمول جریمه 1 درصدی می‌کند. دوم این که تا حد ممکن ارسال گزارش خود را لطفا به روزهای نهایی آخرین مهلت ارسال موکول نکنید. هجوم تعداد زیادی از کاربران در آخرین روزهای مهلت ارسال، گاهی باعث می‌شود که نتوانید به آسانی گزارش خود را در سامانه ارسال کنید.

آنچه که از این مقاله آموختیم:

تنظیم و ارسال صورت معاملات فصلی با دو شیوه انجام می‌شود. شیوه اول استفاده از مرورگر و به صورت تحت وب است که برای آن ابتدا باید وارد سایت شده و با نام کاربری و رمز عبور خود وارد حساب کاربری سامانه معاملات فصلی ماده 169 شوید. در روش دیگر با کمک نرم‌افزار بوده که می‌توانید اطلاعات خود را به صورت آفلاین وارد کرده و در زمان امکان، از طریق شبکه ارسال کنید. ما هر دو شیوه را در این مقاله آموزش دادیم. در آخر اگر نیاز به مشاوره در زمینه صورت های مالی داشتید پیشنهاد می‌کنیم به صفحه مشاور صورت های مالی مباشر مراجعه کنید.