رشد چشمگیر کسب و کارهای آنلاین در سال‌های اخیر باعث شده موضوع مالیات درگاه‌های پرداخت اینترنتی اهمیت بسیار زیادی پیدا کند. بسیاری از صاحبان فروشگاه‌های اینترنتی یا حتی افراد فعال در شبکه‌های اجتماعی که محصولات و خدمات خود را از طریق درگاه‌های پرداخت عرضه می‌کنند، با این پرسش مواجه می‌شوند که دقیقا چه مالیاتی باید پرداخت کنند و فرآیند آن چگونه است. برخلاف تصور برخی، این مالیات صرفا به تراکنش‌ها تعلق نمی‌گیرد، بلکه نوعی مالیات بر درآمد است که به شیوه‌ای خاص محاسبه و دریافت می‌شود. هدف اصلی این قانون، ایجاد شفافیت مالی و جلوگیری از پنهان کاری در معاملات آنلاین است. به این ترتیب، علاوه بر جلوگیری از فرار مالیاتی، عدالت بیشتری بین کسب و کارهای سنتی و اینترنتی برقرار می‌شود.

مالیات درگاه پرداخت اینترنتی چیست؟

مالیات درگاه پرداخت اینترنتی به زبانی ساده، سهمی است که صاحبان کسب و کارهای آنلاین باید از درآمد حاصل از فروش کالا یا خدمات خود به دولت پرداخت کنند. وقتی مشتری از طریق یک درگاه بانکی یا شرکت واسطه مثل زرین پال یا آیدی پی مبلغی را واریز می‌کند، این تراکنش به نام صاحب حساب ثبت می‌شود و جزئی از درآمد او به شمار می‌آید.

نکته مهم اینجاست که این مالیات به صورت مستقیم از مبلغ تراکنش کسر نمی‌شود، بلکه در قالب یک پیش پرداخت مالیاتی محاسبه می‌شود. در پایان سال، مجموع این مبالغ با مالیات واقعی که بر اساس سود خالص محاسبه شده، تطبیق داده می‌شود. بنابراین، مالیات درگاه تنها یک روش برای اطمینان از پرداخت بخشی از مالیات واقعی در طول سال است.

مقاله مرتبط: مالیات کسب و کارهای اینترنتی

قانون مالیات بر درگاه‌های پرداخت اینترنتی و اهمیت آن

پایه قانونی این مالیات در ایران، ماده 11 قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان است. بر اساس این ماده، هر تراکنشی که از طریق درگاه‌های پرداخت انجام می‌شود، تراکنش مالی صاحب حساب به شمار می‌رود و مشمول بررسی مالیاتی است. برای جلوگیری از ابهام و پنهانکاری، برای هر پایانه فروش یک شناسه یکتا صادر می‌شود که تمام تراکنش‌های مرتبط را پوشش می‌دهد. اهمیت این قانون در دو نکته اصلی نهفته است: نخست اینکه شفافیت مالی برای دولت و فعالان اقتصادی ایجاد می‌کند و دوم اینکه به برابری میان کسب و کارهای سنتی و آنلاین کمک می‌کند. در واقع دیگر تفاوتی ندارد که فروشنده در مغازه کار کند یا در اینستاگرام و وبسایت؛ همه مشمول یک نظام مالیاتی واحد خواهند بود.

نحوه ثبت نام و دریافت کد رهگیری مالیاتی درگاه پرداخت اینترنتی

دریافت درگاه پرداخت بدون داشتن کد رهگیری مالیاتی امکان‌پذیر نیست. بنابراین هر فرد حقیقی یا حقوقی که قصد فعالیت رسمی دارد، باید مراحل ثبت‌نام را طی کند. ابتدا باید وارد سامانه سازمان امور مالیاتی کشور در آدرس tax.gov.ir شوید و اطلاعات اولیه کسب و کار خود را در بخش ثبت‌نام الکترونیک وارد کنید. پس از بررسی و تایید این اطلاعات، نام کاربری و رمز عبور برای ادامه مراحل در سامانه my.tax.gov.ir ارسال می‌شود. گام مهم بعدی، دریافت گواهی امضای الکترونیکی است که از طریق سایت gica.ir و دفاتر پیشخوان انجام می‌شود.

سپس در سامانه مودیان با وارد کردن اطلاعات این امضا، یک شناسه یکتا دریافت خواهید کرد که در واقع هویت مالیاتی شما را مشخص می‌کند. در ادامه لازم است برای کالا یا خدمات خود شناسه مشخص بگیرید تا بتوانید صورتحساب الکترونیکی صادر کنید. در نهایت با تکمیل ثبت نام در سامانه مودیان و ایجاد کارپوشه اختصاصی، پرونده مالیاتی شما کامل می‌شود و امکان دریافت درگاه پرداخت اینترنتی را خواهید داشت.

مقاله مرتبط: مالیات شرکت های پزشکی

میزان و نحوه محاسبه مالیات درگاه پرداخت اینترنتی

نحوه محاسبه مالیات درگاه اینترنتی ساده به نظر می‌رسد اما جزئیات مهمی دارد. برخلاف برخی مالیات‌ها که درصد ثابتی دارند، مالیات درگاه پرداخت بیشتر به عنوان پیش‌پرداخت محاسبه می‌شود و نهایتاً در مالیات بر درآمد سالانه لحاظ خواهد شد.

سقف معافیت مالیاتی برای درگاه‌های پرداخت اینترنتی

در قوانین مالیاتی برای حمایت از کسب و کارهای کوچک دو نوع معافیت در نظر گرفته شده است. نخست معافیت مربوط به پیش‌پرداخت یک درصدی است. بر اساس این قانون، اگر کل تراکنش‌های یک کسب و کار در سال کمتر از پنجاه میلیون تومان باشد، هیچ‌گونه کسر یک درصدی صورت نمی‌گیرد. اما به محض عبور از این سقف، از همان لحظه به بعد تمام تراکنش‌ها مشمول کسر می‌شوند. دومین معافیت مربوط به مالیات بر درآمد سالانه است. در سال ۱۴۰۳، درآمد سالانه تا سقف ۱۰۰ میلیون تومان معاف از مالیات است. همچنین مشاغلی که درآمدشان زیر ۲۱ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان باشد و فرم مالیات مقطوع را پر کنند، نیازی به ارائه اظهارنامه و اسناد تفصیلی ندارند. این موضوع برای بسیاری از کسب و کارهای خرد اهمیت زیادی دارد.

مقاله مرتبط: مالیات مشاغل خانگی

درصدهای مالیاتی بر اساس درآمد و تراکنش

پس از عبور از آستانه معافیت، شرکت‌های ارائه‌دهنده درگاه مثل شاپرک یا زرین‌پال موظفند یک درصد از هر تراکنش را به صورت خودکار به حساب سازمان امور مالیاتی واریز کنند. این مبلغ در پایان سال از مالیات نهایی کسر خواهد شد. در عمل، این شیوه تضمین می‌کند که حتی در صورت عدم ارائه اظهارنامه یا تأخیر در پرداخت، بخشی از مالیات وصول شده باشد.

مالیات درگاه‌های پرداخت اینترنتی برای اشخاص حقیقی و حقوقی

یکی از مهم‌ترین تفاوت‌ها در محاسبه مالیات، مربوط به نوع مالک کسب و کار است؛ یعنی اینکه فرد به عنوان شخص حقیقی فعالیت می‌کند یا یک شرکت حقوقی.

مالیات اشخاص حقیقی: نرخ‌ها و دسته‌بندی‌ها

برای اشخاص حقیقی مالیات به شکل پلکانی محاسبه می‌شود. در سال ۱۴۰۳، درآمد سالانه تا ۱۰۰ میلیون تومان معاف است. درآمدهای بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان با نرخ ۱۵ درصد، درآمدهای بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ میلیون تومان با نرخ ۲۰ درصد و درآمدهای بالاتر از ۴۰۰ میلیون تومان با نرخ ۲۵ درصد مشمول مالیات می‌شوند. این پلکان‌بندی باعث می‌شود فشار مالیاتی بر کسب و کارهای کوچک کمتر و بر درآمدهای بالاتر بیشتر باشد.

مالیات اشخاص حقوقی و شرکت‌ها

برخلاف اشخاص حقیقی، برای شرکت‌ها و اشخاص حقوقی نرخ مالیات ثابت است. طبق ماده ۱۰۵ قانون مالیات‌های مستقیم، همه شرکت‌ها باید ۲۵ درصد از سود خالص خود را به عنوان مالیات بپردازند. این نرخ برای تمامی شرکت‌ها یکسان است و تفاوتی در نوع فعالیت وجود ندارد.

مقاله مرتبط: مالیات شرکت‌های بورسی

نکات مهم در خصوص پرداخت مالیات درگاه پرداخت اینترنتی و پیامدهای عدم ثبت نام

عدم ثبت‌نام یا بی‌توجهی به تکالیف مالیاتی پیامدهای سنگینی دارد. اگر کسب و کاری در سامانه مودیان ثبت‌نام نکند، درگاه پرداخت آن مسدود خواهد شد و علاوه بر آن از معافیت‌ها و بخشودگی‌ها محروم می‌شود. جریمه‌های مختلفی هم در نظر گرفته شده که از چند میلیون تومان تا درصدی از کل درآمد می‌تواند متغیر باشد. به عنوان مثال، عدم ارسال صورتحساب الکترونیکی یا کتمان درآمد می‌تواند جریمه‌ای معادل ۳۰ درصد مالیات متعلق داشته باشد که بخشودگی هم ندارد. در موارد جدی‌تر، ممنوع‌الخروجی مدیران یا مسدود شدن حساب‌های بانکی نیز امکان‌پذیر است. بنابراین ثبت‌نام و رعایت قوانین نه‌تنها یک تکلیف قانونی، بلکه یک الزام برای ادامه فعالیت تجاری است.

روش‌های مبارزه با فرار مالیاتی از طریق درگاه‌های پرداخت اینترنتی

سازمان امور مالیاتی برای کاهش فرار مالیاتی، مجموعه‌ای از راهکارها را اجرا کرده است. از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به ثبت دقیق تراکنش‌ها با استفاده از شناسه یکتا، اجبار همه فعالان به ثبت‌نام در سامانه مودیان و الکترونیکی شدن فرآیندهای مالیاتی اشاره کرد. علاوه بر این، با کسر خودکار یک درصد از تراکنش‌ها، عملا بخش قابل توجهی از مالیات در همان لحظه دریافت می‌شود.

همچنین حمایت‌های ویژه‌ای برای پلتفرم‌های داخلی در نظر گرفته شده تا تراکنش‌ها بیشتر در فضای قابل رصد داخلی انجام شود. نکته بسیار مهم برای صاحبان کسب و کارهای آنلاین انتخاب درست “اینتا کد” یا همان کد فعالیت اقتصادی است. انتخاب اشتباه این کد می‌تواند باعث شود فرد به اشتباه مشمول مالیات بر ارزش افزوده شود و مبالغ زیادی پرداخت کند. بنابراین مشورت با کارشناس مالیاتی در این مرحله بسیار ضروری است.

جمع بندی

مالیات درگاه‌های پرداخت اینترنتی دیگر موضوعی حاشیه‌ای یا اختیاری نیست، بلکه بخشی جدایی‌ناپذیر از فعالیت رسمی کسب و کارهای آنلاین در ایران محسوب می‌شود. بر اساس ماده ۱۱ قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، تمام تراکنش‌هایی که از طریق درگاه‌های بانکی یا شرکت‌های واسط انجام می‌شوند به نام صاحب حساب ثبت و مشمول مالیات می‌گردند. این مالیات به شکل مستقیم از تراکنش‌ها برداشت نمی‌شود، بلکه در قالب پیش‌پرداخت یک‌درصدی از مبلغ واریزی‌ها محاسبه و در پایان سال از مالیات نهایی کسر می‌شود. وجود سقف‌های معافیت مالیاتی برای کسب و کارهای کوچک، نشان دهنده تلاش قانون‌گذار برای حمایت از فعالان خرد است؛ به‌طور مثال درآمد سالانه تا ۱۰۰ میلیون تومان در سال ۱۴۰۳ از مالیات معاف شده است.

مقاله مرتبط: مالیات بر فروش ملک