جمع‌آوری اطلاعات مالی در سازمان‌ها و شرکتهای بزرگ مخصوصا هلدینگ‌های تجاری یکی از مهمترین مسائل و حساس‌ترین فعالیت‌های تجاری شرکت‌ها را تشکیل می‌دهد. این موضوع جزء شرح وظایف حسابداری‌ها و امور مالی شرکت‌ها محسوب می‌شود. بر مبنای استانداردهای حسابداری، همه واحدهای تجاری اصلی، ملزم به تهیه صورت‌های مالی تلفیقی و ارائه آن همراه صورت مالی خود هستند. واحدهایی که تمام یا بیشتر از 90% سهامشان بطور مستقیم یا غیرمستقیم در مالکیت واحد تجاری اصلی دیگری است، از این امر مستثنی شده‌اند. در ادامه این مقاله مباشر به شرح بیشتر موضوع می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
صورت مالی تلفیقی چیست؟
منظور از کلمه تلفیق، فرایند تعدیل و ترکیب کردن و جمع‌آوری اطلاعاتی از صورت‌های مالی به‌صورت جداگانه از شرکتهای مادر (واحد تجاری اصلی) و شرکتهای تابعه (واحدهای تجاری فرعی) آن است. در مفهومی گسترده‌تر، تلفیق صورت‌های مالی، فرایند ترکیب چندین صورت مالی در یک گزارش موثرتر یا منسجم‌تر است.
در علم حسابداری، تلفیق صورت‌های مالی را می‌توان به این‌صورت خلاصه کرد: «گزارشی از ترکیب دارایی‌ها، بدهی‌ها و دیگر اقلام مالی دو یا چند واحد تجاری در یک واحد تجاری تلفیقی» چنین گزارشی شامل ادغام صورت‌های مالی است که در آن، همه شرکتهای تابعه زیر چتر شرکت اصلی گزارش می‌دهند.
قوانین تلفیق صورت های مالی
قوانین خاصی که برای تلفیق صورت‌های مالی تدوین شده، بر اساس نوع کسب‌وکار و نیز بسته به میزان مالکیت شرکت اصلی در شرکت تابعه، متغیر است. معمولاً وقتی شرکت مادر بیش از ۵۰ درصد مالکیت یک شرکت فرعی زیرمجموعه‌ی خود را در اختیار داشته باشد، موظف است در صورت‌های مالی تلفیقی خود، اطلاعات آن شرکت زیرمجموعه را منعکس نماید. در مواردی که شرکت مادر سهمی کمتر از ۵۰ درصد از شرکت فرعی را در اختیار دارد ولی در تصمیم‌گیری بر سازوکار آن شرکت نفوذ دارد، به‌طور مثال در تعیین هیئت‌مدیره شرکت نقش دارد، ممکن است تمایل داشته باشد تلفیق صورت‌های مالی را در اختیار بگیرد.
علل انجام تلفیق مالی
ارزیابی دقیق‌تر وضعیت‌های مالی مجموعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها یا هلدینگ‌ها نیازمند بررسی فرایندهای مالی شرکتهای مادر و مجموعه شرکت‌هایی که تحت مالکیت یک شرکت بزرگ در حال فعالیتند، است. این فرایند شامل تهیه گزارش‌های خاصی است که غالباً از جنس ترکیبی از صورت‌های مالی شرکت اصلی و شرکتهای تابعه است. این گزارش‌ها که تحت عنوان صورت‌های مالی تلفیقی شناخته میشوند به ارزیابی‌های مالی کمک می‌کنند.
ادغام صورت‌های مالی، شرکت‌ها را ملزم می‌کند تا تمام عملکردهای مالی خود و شرکتهای تابعه را با هم ترکیب کنند و از این‌طریق، بررسی دقیق‌تری از جریان‌های مالی آن واحد اقتصادی برای حسابرسان و مدیران میسر گردد. صورت‌های مالی تلفیقی به ترتیب اطلاعات صورت مالی اصلی و صورت مالی فرعی را نشان می‌دهند و نمای کاملی از وضعیت کلی مالی شرکت مادر و شرکتهای فرعی آن هستند.
الزام تهیه صورت مالی تلفیقی
در اصل صورت‌های مالی تلفیقی، صورت‌هایی هستند که واحدهای تجاری اصلی و فرعی آنها را متناسب با ضوابط تلفیق تهیه می‌کنند. اقدام به بررسی فرایندهای مالی تک تک کسب‌و‌کارهای زیرمجموعههای شرکتهای بزرگ منجر به بروز برخی اشکالات می‌شود. دقیقا به دلیل همین مشکلات در بررسی‌های کلان یک مجموعه است که تنظیم صورت مالی تلفیقی ضرورت می‌یابد.
هدف صورت‌های مالی تلفیقی
هدف از تنظیم صورت‌های مالی تلفیقی در حقیقت ایجاد اسناد همه‌جانبه و کلی در خصوص فرایندهای مالی یک شرکت است. ذینفعانی که از صورت‌های مالی تلفیقی بهره می‌برند عبارتند از
تیم‌های مدیریتی
تصمیم‌گیرندگان
سهام‌داران
سرمایه‌گذاران
وام‌دهندگان
این گروه‌ها نیاز دارند صورت‌های مالی تلفیقی را بررسی و از نمای کلی عملکرد مالی شرکت یک تصویر و چشم انداز بدست بیاورند. هدف مهم دیگر ایجاد ابزاری کارآمد و یک پارچه برای فعالیت‌های حسابرسان داخلی و در صورت لزوم حسابرسان خارج از هلدینگ است. این صورت مالی تلفیقی مشخص می‌کند که سازمان تا چه حد قوانین و مقررات مالی را رعایت کرده و کجاها انحراف از معیار وجود دارد. در واقع تنظیم صورت‌های مالی تلفیقی، چهار هدف زیر را برای صاحبان اصلی هلدینگ تامین می‌کند:
- گزارش وضعیت و عملکرد واحدهای تجاری
- بستری برای اتخاذ تصمیم‌های سرمایه‌گذاری
- انجام برنامه‌ریزی براساس صورت وضعیت مالی
- تهیه گزارش وضعیت نقدینگی
مزایای صورت‌های مالی تلفیقی
ارائه‌ی تصویری دقیق از وضعیت مالی یک واحد اقتصادی، به‌عنوان هدف اصلی صورت‌های مالی تلفیقی مطرح است. این مدل گزارش‌دهی مزایایی دارد که بطور خلاصه عبارتند از
- امکان بررسی سلامت فرایندهای مالی یک شرکت و شرکتهای تابعه آن توسط سرمایه‌گذاران بالقوه
- کاهش بار مالی تهیه‌ی صورت‌های مالی جداگانه برای شرکتهای تابعه
- تسهیل عملیات حسابداری
- سهولت حسابرسی معاملات
- کمک به انجام بهتر فرایند اعتبارسنجی
- کاهش مالیات شرکت اصلی
- کاهش بروز خطا در تنظیم صورت‌های مالی
- تسهیل دست‌یابی به منابع مالی واحدهای تجاری فرعی
- افزایش کارایی و بهره‌وری مدیران واحدهای فرعی
- افزایش هماهنگی بین فرآیندهای تولید و خدمات پس از فروش واحدها
استفاده از مدل GAAP
برای تهیه صورت‌های مالی تلفیقی تمام حساب‌های شرکتهای زیرمجموعه از اصول حسابداری عمومی یا روش GAAP، استفاده می‌شود. در این روش:
- حساب‌های سهام ثانویه مثل سهام عادی و درآمدهای ناپدید شده حذف میشوند.
- مقادیر جداگانه و صورت‌های مالی هر شرکت را از ترازنامه شرکت مادر و شرکت فرعی جمع‌آوری می‌کنند.
- مجموع ارزش خالص، دارایی و بدهی ترازنامه مادر ادغام میشوند.
- اقدامات مشابه بعد از تعدیلات شامل معاملات و مانده‌های درون‌گروهی و سود و زیان محقق نشده از معاملات درون‌گروهی جمع آوری میشوند.
زمان‌بندی تهیه صورت‌های مالی تلفیقی
مطابق با استاندارد حسابداری، زمان انجام حسابداری تلفیقی و تهیه صورت مالی تلفیقی، باید با دوره‌های مالی در تمام واحدهای تجاری هماهنگ و همسو باشد. حسابداری تلفیقی باید مطابق با صورت‌های مالی شرکت مادر صورت گیرد. اگر این هماهنگی‌ها رعایت نشوند، نمی‌توان صورت‌های مالی را در شرکتهای مادر و تابعه مقایسه کرد. از این‌رو تاریخ گزارش‌دهی شرکت تابعه باید با شرکت اصلی همسو باشد.
در صورتی‌که امکان ایجاد هماهنگی میان دو شرکت وجود ندارد، باید از صورت‌های مالی آخرین سال مالی شرکتهای فرعی استفاده کرد. البته سال مالی شرکت تابعه، نباید بیشتر از 3 ماه قبل از پایان سال مالی شرکت مادر باشد. اگر در این مدت زمان اتفاقی رخ دهد، می‌تواند بر صورت مالی تلفیقی تاثیر گذارد؛ در نتیجه باید آن را در تعدیلات، لحاظ نمود.
آنچه در مقاله صورت‌های مالی تلفیقی خواندیم:
صورت‌های مالی تلفیقی، برای تسهیل روند حسابرسی و بررسی اصول فعالیت‌های مالی و تجاری هلدینگ‌ها و مجموعه‌های بزرگ تجاری شکل گرفته‌اند. علاوه براین، این صورت‌های مالی تلفیقی منعکس کننده وضعیت حساب‌ها و ترازنامه‌های مجموعه برای سرمایه‌گذاران بالقوه است که بتوانند چشم‌انداز روشنی از وضعیت مالی شرکتهای بزرگ و زیرمجموعههای آن بدست آورند. در این مقاله سایت مباشر سعی کردیم بدون ورود به جزئیات ریاضی و فرمول‌های نحوه انجام عملیات، کلیاتی را جهت آشنایی با صورت‌های مالی تلفیقی ارائه کنیم. سپاس که با ما همراه بودید. در آخر اگر نیاز به مشاوره داشتید به صفحه مشاور صورت مالی مباشر مراجعه کنید.
